De teek: antwoorden op vragen van wat je moet weten over dit beestje

Zodra het buiten wat beter weer is, gaan de meeste mensen er graag op uit. Ondanks dat het erg fijn is om buiten te zijn, hebben dagjes in de natuur hebben ook nadelen. Een beet van een teek is daar een voorbeeld van. Deze beestjes krijgen steeds meer aandacht, maar wat moet je nou echt weten?

De teek

Wat is een teek?

Een teek lijkt op een kruising tussen een klein spinnetje en een kevertje. Officieel hoort de teek tot de spinachtigen. De teek bijt zich vast op de huid van een zogenaamde gastheer en zuigt zich vol met bloed. Een gastheer kan een zoogdier (dus ook een mens), vogel of reptiel zijn. Het zijn altijd de vrouwtjes die bloed zuigen. Dit bloed hebben zij namelijk nodig voor de ontwikkeling van eitjes. Als zij is volgezogen, laat zij zich vallen en legt de eitjes in de grond. Zij kan zo’n 1000 tot 2000 eitjes leggen, waarna zij sterft. Mannetjes hebben geen bloed nodig en bijten dan ook niet.

Een teek is in het begin heel klein, zo’n één tot drie millimeter. Het beestje is dan ook makkelijk over het hoofd te zien. Als je net gebeten bent, ziet een teek eruit als een klein, zwart puntje op de huid. Terwijl de teek zich volzuigt, zwelt haar achterlijf op en is daardoor steeds beter te herkennen als een bruin of grijs bolletje. Het is echter belangrijk een teek zo snel mogelijk te verwijderen, maar daarover later in dit artikel meer.

Waar leeft de teek?

Teken zijn overal in de natuur te vinden, het liefst waar veel kleine knaagdieren wonen. Deze kleine knaagdieren vormen een belangrijke voedingsbron voor de larven van de teek. Bossen, duinen, weilanden, heidegebieden of je eigen achtertuin: je kan overal een teek tegenkomen. Ze verstoppen zich vooral in hoge grassen of bladeren. Teken leven het hele jaar door, maar worden actief als de temperatuur boven de zeven graden uitkomt. De meeste mensen worden gebeten tussen maart en oktober.

Hoe komen we aan teken?

Teken leven in hoge grassen en oude bladeren. Vanaf daar stappen zij over op een gastheer. Soms wordt ook beweert dat teken zich uit bomen laten vallen, dit is echter niet waar. Als ze eenmaal op de huid zitten, gaan ze op zoek naar een fijne plek. Bij de mens zijn de meest gebeten plekken de liezen, bilspleet, oksels, knieholtes, haargrens en achter de oren.

Is een teek gevaarlijk?

Een teek op zich is niet gevaarlijk, echter kan een teek de bacterie Borrelia burgdorferi met zich meedragen. Deze bacterie kán de ziekte van Lyme veroorzaken. Geschat wordt dat ongeveer één op de vijf teken de bacterie draagt. De kans dat je de ziekte van Lyme krijgt na een tekenbeet, is ongeveer 2%. Een teek geeft de bacterie over via het speeksel op het moment dat hij zich volzuigt, niet op het moment dat hij zich vastbijt. Hoe sneller een teek wordt verwijderd, hoe kleiner de kans op de bacterie.

Een beet van een teek

Hoe voorkom ik een beet van een teek

De beste manier om een tekenbeet te voorkomen, is natuurlijk de plek waar ze leven te vermijden. Maar naast het feit dat ze zelf kunnen voorkomen in tuinen, zou het ook zonde zijn om tijdens het tekenseizoen de natuur niet meer in te gaan. Daarom een aantal tips:

  • blijf zoveel mogelijk op paden: teken bevinden zich vooral in hoog gras en (dode) bladeren. Op wandelpaden zal je ze dan ook minder snel tegenkomen.
  • pas je kleding aan: draag dichte schoenen, lange mouwen, lange broeken en doe broekspijpen in de sokken. Op lichte kleding zijn teken makkelijker te zien.
  • smeer onbedekte huid in met DEET of speciale anti teken olie.
  • een andere optie is het gebruik van speciale essentiële oliën (daarover straks meer).
  • controleer kleding en huid als je in de natuur bent geweest. Vooral de hierboven genoemde plekken waar teken vaak bijten.

Wat als je toch bent gebeten door een teek?

  • verwijder een teek zo snel mogelijk. Hoe langer een teek in de huid zit, hoe groter de kans dat hij bacteriën overdraagt;
  • gebruik voor het verwijderen van een teek geen alcohol, jodium, olie e.d;
  • als je een teek verwijdert, pak het beest met een puntig pincet zo dicht mogelijk bij het hoofd en trek hem er rustig uit. Het kan gebeuren dat het hoofd achterblijft. Dit is niet gevaarlijk en zal er als een splinter vanzelf uitkomen. Er zijn ook speciale tekentangen verkrijgbaar in drogisterijen en bij de apotheek. Volg dan de aanwijzingen op de verpakking;
  • desinfecteer de plek na het verwijderen met 70% alcohol of jodium;
  • noteer ergens de datum waarop je gebeten bent.

Waar moet ik op letten na een beet?

In Nederland draagt ongeveer één op de vijf teken de bacterie die de ziekte van Lyme kan veroorzaken. Het is daarom belangrijk op een aantal symptomen te letten na een tekenbeet:

  • verkleuring van de huid. De kans is groot dat er direct na verwijdering van de beet, een rode plek op de huid ontstaat. Als deze niet groter wordt en na een paar dagen verdwijnt, is er waarschijnlijk niks aan de hand. Wordt de plek groter, dan kan dit een teken zijn dat je de bacterie hebt gekregen. Let op: de plek kan tot drie maanden na de beet ontstaan. Vandaar dat het belangrijk is de datum van de beet te noteren;
  • koorts en/of spier- en gewrichtspijn in de eerste weken na de beet;
  • gewrichtsklachten, hartklachten, zenuwklachten en huidklachten kunnen optreden in een later stadium.

Heb je één of meer van deze symptomen, maak dan een afspraak bij de huisarts. Geef duidelijk aan dat en wanneer je gebeten bent door een teek. De ziekte wordt behandelt met antibiotica. In een later stadium is er kans dat de ontsteking al schade heeft aangericht.

Conclusie

Angst voor teken is dus geen goede reden om de natuur te vermijden. Het is wel belangrijk dat je kleren en huid controleert na een dagje buiten, óók bij (je) kinderen. En mocht je symptomen krijgen, wees dan niet bang om naar de huisarts te gaan. Vaak is antibiotica de oplossing en zal blijvend letsel te voorkomen zijn.

Foto’s © Bigstock.com