Het Gevangenismuseum in Veenhuizen: een interactief museum voor jong en oud

Het gevangenismuseum in Veenhuizen is een aanrader volgens gastblogger Yvonne van travelblog Kids in de bergen. Op een interactieve manier word je in dit museum meegenomen in de wereld van misdaad en straf in Nederland. Met natuurlijk een bezoekje aan het cellenblok, een echte gevangenis en een ritje in een boevenauto. Of ga op avontuur en ontrafel de vloek van Veenhuizen. In dit artikel vertelt ze er alles over.

Gevangenismuseum in Veenhuizen: een kijkje in de wereld van straf en misdaad

Mijn zoon is een echte liefhebber van polities en boeven. Geregeld word ik thuis geboeid ‘afgevoerd’ naar de keuken die dienst doet als gevangenis. Toen ik de tip kreeg om eens naar het gevangenismuseum te gaan in Veenhuizen was ik dan ook meteen enthousiast, die is echt iets voor mijn 7-jarige zoon D.

Voormalig werkgesticht in Veenhuizen

Het Nationaal Gevangenismuseum ligt in Veenhuizen, vlakbij Assen in Drenthe. Veenhuizen is bekend geworden als gevangenisdorp sinds de bouw van drie grote gestichten voor wezen, bedelaars en landlopers. Het gevangenismuseum werd in 2005 gevestigd in het voormalige Tweede Gesticht, wat werd gebouwd in 1823.  

Momenteel is het Gevangenismuseum een interactief museum waar je van alles leert over hoe misdadigers vroeger en nu gestraft worden. Ook kom je erachter hoe een gevangenis eruit ziet, hoe de gevangenen leefden en hoe een isoleercel eruit ziet. De website maakt ons erg enthousiast, dus de hoogste tijd om naar Veenhuizen af te reizen en een bezoek te brengen aan het gevangenismuseum in Veenhuizen.

Aankomst bij Gevangenismuseum Veenhuizen

Het Gevangenismuseum is gelegen in Veenhuizen, iets voorbij Assen in Drenthe. Vanuit onze woonplaats Deventer is het best een stukje rijden. Als we aankomen is er een grote parkeerplaats, waar we gratis kunnen parkeren. Vanaf deze parkeerplaats gaan ook een aantal wandelingen door de plaats Veenhuizen.

Wij komen natuurlijk voor het Gevangenismuseum wat we in de verte al zien liggen. Eerst passeren we aan de linkerkant nog de VVV, waar ze ook boerenijs verkopen. Dat onthouden we voor na ons bezoek. We moeten een paar honderd meter lopen naar de ingang van het museum, via een witte ophaalbrug.

Rondom het Gevangenismuseum is een gracht. ‘’Dan konden de boeven niet ontsnappen mama!’’ zegt D. Hij heeft er duidelijk zin in en kan niet wachten om het museum in te gaan. Bij de ingang zijn toiletten, een museumwinkel en de kassa. We kopen een kaartje en worden gewezen op een tafeltje waar we een folder met een speurtocht kunnen meenemen. De kinderen kunnen daar ook een button pakken en opspelden.

Diverse speurtochten door het museum

Op het tafeltje liggen folders van twee verschillende speurtochten. De eerste is de Lange Leo Kinderroute voor kinderen van 4 t/m 6 jaar. Deze speurtocht is bedoeld voor kinderen die zelf nog niet zo goed kunnen lezen.

Kinderroute Lange Leo

De folder van de speurtocht is eigenlijk een plattegrond voorzien van nummers met bijbehorende informatie. Deze informatie wordt verteld door ‘Lange Leo’, maar als ouder kan je de informatie van de plattegrond oplezen.

De kinderen kunnen in het museum op zoek naar het logo van Lange Leo. Elk logo heeft een nummer en correspondeert met een nummer op de plattegrond voorzien van een klein stukje informatie. De informatie is informatief en passend bij kleine kinderen. Ook staat er vaak een kleine opdracht bij. Zo leren de kinderen bij locatie 4 wat over hoe mensen vroeger straf kregen en kunnen ze proberen een steen op te tillen die boeven vroeger om hun nek moesten dragen als straf.

De Vloek van Veenhuizen voor kinderen van 7 tot circa 12 jaar oud

Wij kiezen voor de tweede speurtocht, de Vloek van Veenhuizen voor kinderen van 7 tot circa 12 jaar oud. Deze speurtocht gaat over Gaius, die heel erg verliefd is op Marieke. Maar helaas, van haar vader mag Marieke niet met Gaius omgaan is hij vervloekt en voor eeuwig opgesloten in een verborgen cel. Het is aan de kinderen om op zoek te gaan naar de spreuk die de vloek weer kan opheffen.

Een reis door de tijd van straf en misdaad

Met het speurtochtboekje in de hand gaan we het museum in, we beginnen bij de ‘sluis’. Een ruimte waarin een film wordt gedraaid en ons het een en ander verteld over straffen en misdaad van vroeger. Na 30 seconden sluit de sluis, nu zitten we echt opgesloten.

Daarna maken we een reis door de tijd en starten we in 1600 – 1850. Op een interactieve manier leren we alles hoe in die tijd werd gestraft. Over de schandpaal, lijfstraffen, de doodstraf en de enkelboei. Het klinkt allemaal luguber maar het is gelukkig niet eng. Wel is D. duidelijk onder de indruk hoe het straffen vroeger ging.

Daarna leren we meer over de periode tot 1945 en over de gestichten in Veenhuizen. Hier werden de armen uit de grote steden naar toe gestuurd, maar ook bedelaars en zwervers. Daarna maken we een sprong in de tijd naar de periode vanaf 2011.

Een interactief museum en zelf veel ontdekken!

In het museum is heel veel te zien, maar ook vooral heel veel te ontdekken. Er zijn  echte slaapkooien waar je in kunt, een nabootsing van de koepelgevangenis en van de rechtbank. Er zijn tal van knopjes om te drukken en er is veel gebruik gemaakt van filmpjes. Ook kan D. zijn eigen opsporingsbevel maken voorzien van foto en gegevens.

Tijdens ons bezoek moeten we goed opletten op de symbolen van de Vloek van Veenhuizen. Bij dit symbool is informatie te vinden die helpt om de spreuk te ontrafelen. Regelmatig komen we ijzeren buizen tegen waarop D. moet slaan. Vervolgens hoort hij informatie waarmee hij een antwoord kan vinden op 1 van de vragen in zijn boekje. Uiteindelijk verzamelt hij zo 6 woorden die uiteindelijk een spreuk vormen.

Via het restaurant naar de buitenplaats met het cellenblok

Via het gezellige restaurant komen we uit bij de buitenplaats. Hier is ook een kleine speeltuin. We lopen iets rechtdoor en kunnen dan links naar het cellenblok. Dat maakt indruk, hier zien we ‘hedendaagse’ cellen van nu. Een isoleercel, maar ook een aantal ‘normale’ cellen. Buiten is een grote kooi, waar de ‘boeven’ even konden luchten.

Een bezoekje aan de gevangenisbus

Als we het cellenblok hebben bekeken steken we de buitenplaats over, weer richting de ingang van het museum. Hier staan twee gevangenisbussen waar we ook in kunnen. Ook dit maakt veel indruk. In de bus zitten allemaal kleine kooien waarin de gevangenen werden vervoerd. D. kijkt er allemaal aandachtig naar.

Buiten staan nog 2 auto’s. Op het eerste gezicht lijkt er weinig bijzonders aan, maar het blijken gepanserde auto’s te zijn, waar ook de Heineken ontvoerders in zijn vervoerd. ‘Wow, kijk dat glas mama!’. Het glas is ontzettend dik, hier kwam echt niemand doorheen.

Een bezoek aan de Rode Pannen: hoe ziet een echte gevangenis eruit?

Voor 2,50 euro extra kan je nog een rondleiding boeken voor de naast gelegen gevangenis Rode Pannen. Samen met een gids kan je hier o.a. de cellen, maar ook isoleerafdeling en de luchtkooi bezoeken. De gids vertelt hoe de gevangenen woonden en werkten en hoe het dagelijkse leven van gevangenen eruit zag.

Deze rondleidingen van zo’n 30 minuten zijn er dagelijks tussen 11.00 en 16.00 uur en alleen in combinatie met een bezoek aan het museum. De rondleiding kan je niet van tevoren reserveren en pas bij aankomst in het museum. Helaas waren wij pas om 15.00 uur en waren deze rondleidingen vol.

Dit vinden we wel erg jammer, want juist dit is voor kinderen natuurlijk erg indrukwekkend. Onze tip: ga echt in de ochtend naar het museum, dan is de kans groot dat er wel plek is op deze rondleiding.

Ritje in de boevenbus

Naast een bezoek aan de echte gevangenis kan je ook nog een ritje maken in de boevenbus, waar vroeger tienduizenden gevangenen mee werden vervoerd tussen hun woon – en werkgesticht. Tijdens de rit van zo’n 45 minuten kom je langs gevangenissen waar nu nog altijd gevangenen zitten, zoals de Esserheem en Norgerhaven.

De boevenbus rijdt iedere woensdag en zondag (in de schoolvakanties iedere dag) tussen 11.00 en 16 uur en kost 3 euro per persoon. Een rit in de boevenbus kan alleen in combinatie met een bezoek aan het museum. Ook deze ritjes zijn niet vooraf te reserveren en geldt vol=vol. Toen wij er waren was deze activiteit voor ons helaas ook niet meer beschikbaar.

Conclusie: een bezoek waard maar kom op tijd!

Al met al vonden wij het Gevangenismuseum Veenhuizen een erg leuk museum voor jong en oud. Er is niet alleen veel te zien, maar vooral ook veel te doen en daarmee heel interactief. Wel vonden we het erg jammer dat de activiteiten zoals de Rode Pannen al vol zaten toen wij er kwamen en je dit niet vooraf kunt reserveren.

Gevangenismuseum Veenhuizen: praktische informatie

Enthousiast geworden en wil je met je kids ook naar Gevangenismuseum Veenhuizen dan is de onderstaande informatie handig om te weten:

Leeftijd:

Het museum is geschikt van jong tot oud. Voor kinderen zijn er leuke speurtochten zoals in dit blog beschreven. De speurtochten zijn gratis en zeker een aanrader.

Activiteiten:

In het museum kan je ook een aantal activiteiten bijboeken, zoals het bezoek aan de Rode Pannen en een ritje in de boevenbus. Een bezoek aan de Rode Pannen is 2.50 euro per persoon en een ritje in de boevenbus is 3 euro per persoon. De activiteiten kan je pas bij aankomst in het museum reserveren en hierbij geldt vol=vol.

Meer activiteiten, zoals bijvoorbeeld een kinderfeestje, is te lezen op de website.

Overnachten:

Het is ook mogelijk om te overnachten bij het Gevangenismuseum Veenhuizen, dit kan in een van de voormalige bewaarderswoningen op het terrein van het Gevangenismuseum. Er zijn woningen voor 2, 4 en 6 personen. Meer informatie vind je op de website van het Gevangenismuseum.

Kosten:

De prijzen van dit museum zijn als volgt:

Geldig van 1 januari t/m 31 december 2022

  • Volwassenen: € 11,50
  • Kinderen 5 t/m 12 jaar: € 6,50
  • Kinderen t/m 4 jaar: Gratis
  • Vrienden van het museum: 50% korting
  • Museumkaart: Gratis
  • VriendenLoterij VIP-kaart: Gratis

Yvonne (1984) is samen met Manolito (1983) de oprichter van Kids in de bergen, hét travelblog voor de leukste uitjes en vakanties in de bergen met kinderen. Van kinds af aan heeft Yvonne een grote voorliefde voor de bergen.

Inmiddels reist ze met haar gezin ook zo vaak mogelijk naar de bergen, zowel in de zomer als winter. Naast travelblogger is Yvonne werkzaam als docent marketing en hospitality voor de opleiding Tourism Management op Saxion in Deventer.

Foto’s © Kids in de bergen – Yvonne